Η ευκαιρία αυτή έφερε ξανά στο προσκήνιο την ιστορία ενός έργου που, από το 1988 έως σήμερα, έχει ζήσει μετακινήσεις, αποδοκιμασίες, έντονες συζητήσεις, αλλά και βαθιά αποδοχή από τους κατοίκους της πόλης.
Η πορεία του «Δρομέα» ξεκινά τον Αύγουστο του 1988 στην πλατεία Ομονοίας. Τότε, το έργο φιλοτεχνείται από τον Κώστα Βαρώτσο και τοποθετείται στην κορυφή του πυραμιδωτού συντριβανιού που υπήρχε στο σημείο, στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής δράσης «Δρώμενα» που οργάνωνε ο Δήμος Αθηναίων επί δημαρχίας Μιλτιάδη Έβερτ, με πρωτοβουλία του αντιδημάρχου Θεμάτων Πολιτισμού Σταύρου Ξαρχάκου. Επρόκειτο για ένα έργο κατασκευασμένο από γυάλινα φύλλα και σιδερένιο σκελετό σε συνολικό ύψος που άγγιζε τα οκτώ μέτρα — μια αισθητική επιλογή που διέφερε δραστικά από ό,τι είχαν συνηθίσει οι Αθηναίοι της εποχής.
Φωταγώγηση του «Δρομέα» με ροζ χρώμα στο πλαίσιο των δράσεων ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστούΗ αλήθεια είναι ότι αρχικά το γλυπτό δεν προοριζόταν να μείνει μόνιμα στην Ομόνοια. Η παρουσία του συνδεόταν με τη διάρκεια των «Δρωμένων» και θα απομακρυνόταν μετά από ένα μήνα. Ωστόσο, η εντύπωση που προκάλεσε ήταν τόσο έντονη, ώστε αποφασίστηκε να παραμείνει. Η Μελίνα Μερκούρη ήταν από εκείνους που στήριξαν ανοιχτά αυτή τη διατήρηση, αναγνωρίζοντας τον ξεχωριστό χαρακτήρα του έργου.
Γιατί τον αποκαλούσαν «Ξένο»Παρά την αποδοχή που σταδιακά κέρδιζε, ο «Δρομέας» ή, όπως ονομαζόταν αρχικά, ο «Ξένος», προκάλεσε και αρκετή συζήτηση. Το μοντέρνο ύφος του, η σχεδόν φευγαλέα κίνηση που δημιουργούν τα στρώματα του γυαλιού, αλλά και η επιβλητική του παρουσία, δίχασαν την κοινή γνώμη. Κάποιοι Αθηναίοι το βρήκαν ανοίκειο για την εποχή, ενώ ο καλλιτέχνης δέχθηκε σφοδρή κριτική από συναδέλφους του, ακόμη και προσωπικές επιθέσεις που τον ταύτιζαν πολιτικά με τη δεξιά. Την ίδια στιγμή, πολλοί ήταν εκείνοι που είδαν σε αυτό ένα νέο σύμβολο της πόλης, έναν «περαστικό» της καθημερινότητας, μια φιγούρα που έρχεται και φεύγει, σαν φάντασμα μέσα στην αέναη κίνηση της Ομόνοιας.
Η ονομασία «Ξένος» αντικατόπτριζε αυτή ακριβώς την αρχική σύλληψη: ένας ανώνυμος, γρήγορος ταξιδιώτης στο αστικό τοπίο. Ωστόσο, οι ίδιοι οι κάτοικοι ήταν εκείνοι που του έδωσαν τη σημερινή του ταυτότητα. Η δυναμική στάση του γλυπτού και η εντύπωση ταχύτητας που δημιουργεί οδήγησαν στο καθολικά υιοθετημένο όνομα «Δρομέας», το οποίο τελικά επικράτησε και καθιέρωσε το έργο στη συλλογική μνήμη.
Η καταστροφή του το 1993Η σταθερή παρουσία του στην Ομόνοια δεν κράτησε για πάντα. Το 1993, λόγω των εργασιών για την κατασκευή του σταθμού του μετρό, το άγαλμα καταστράφηκε. Ένα χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 1994, ο Βαρώτσος το δημιούργησε από την αρχή. Το νέο σημείο εγκατάστασης ήταν η Πλατεία της Μεγάλης του Γένους Σχολής, απέναντι από το Χίλτον, στη συμβολή της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας με τη λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Το άγαλμα του «Δρομέα» στην χιονισμένη ΑθήναΗ πιο πρόσφατη στιγμή δημόσιας συζήτησης γύρω από το έργο σημειώθηκε το 2019, όταν στο πλαίσιο της συμφωνίας των Πρεσπών η τότε υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά πρότεινε τη μεταφορά του στα Σκόπια, σύμφωνα με τον κ. Βαρώτσο. Ο καλλιτέχνης απέρριψε την πρόταση, κάνοντας σαφές ότι ο «Δρομέας» ανήκει στην Αθήνα και στο σημείο όπου έχει πλέον ταυτιστεί με το βλέμμα των κατοίκων της. Να σημειωθεί ότι η τότε υπουργός Πολιτισμού είχε διαψεύσει την είδηση χαρακτηρίζοντάς τη αβάσιμη.
Σήμερα, περισσότερο από τρεις δεκαετίες μετά την πρώτη του εμφάνιση, το γλυπτό συνεχίζει να είναι σταθερό σημείο αναφοράς για όσους κινούνται στο κέντρο της πόλης. Ο πρόσφατος καθαρισμός του υπενθυμίζει ότι πρόκειται για ένα έργο ζωντανό, εκτεθειμένο στον χρόνο, στην κυκλοφορία και στις καιρικές συνθήκες — και ταυτόχρονα για ένα κομμάτι της σύγχρονης αθηναϊκής ταυτότητας, που εξακολουθεί να συνομιλεί με τις γενιές που το παρατηρούν καθημερινά.
.jpg){kind=avatar}
